Giáo Dục

Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Bùi Thị Trang

Bài Kiểm Tra

https://vuongquocdongu.com/wp-content/uploads/2021/12/bai-kiem-tra-logo-1.png

A- Hướng dẫn tìm hiểu bài

I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Trong văn bản tự sự, đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật.

Đối thoai là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt câu là một gạch đầu dòng).

Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không nói thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp không có gạch đầu dòng trước lời nói gọi là độc thoại nội tâm.

Ví dụ 1:
Hôm nay lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
– Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
– Cụ bán rồi?
– Bán rồi. Họ vừa bắt xong.
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ . Nhưng trông lão cười như mếu và dôi mắt lão ầng ậc nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà oà lên khóc. (Nam Cao)

Ví dụ 2:
Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ la người đáng thương; không bao giờ ta thương… Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có bao giờ quên được cái chín đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu?

Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng con nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận. (Nam Cao)

1. Đọc đoạn trích từ tác phẩm Làng của Kim Lân
2. Trả lời câu hỏi:

a) Trong ba câu đầu đoạn trích cho thấy có ít nhất ba người phụ nữ tản cư đang nói chuyện với nhau. Dấu hiệu cho thấy điều đó là vì có hai lượt lời qua lại. Nội dung nói của mỗi người đều hướng tới người tiếp chuyện và hình thức thể hiện trong đoạn văn là hai gạch đầu dòng.

b) Câu “Hà, nắng gớm, về nào…” của ông Hai không phải là lời đối thoại. Nội dung lời nói không hướng tới một người tiếp chuyện cụ thể nào cả, cũng không liên quan đến chủ đề của câu chuyện mà những ngươi tản cư đang nói. Hơn nữa, sau khi ông nói cũng không có ai đáp lại lời ông. Thực chất đây là câu nói mà ông Hai tự nói với chính mình. Ông lão nói bâng quơ, đánh trống lảng để tìm cách thoát lui. Trong đoạn trích này còn có một câu có đặc điểm như vậy. Đó là:
– Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

Xem thêm :  Top 8 cách vệ sinh lò vi sóng đơn giản tại nhà – btaskee

c) Những câu như: Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu… là những câu ông Hai hỏi chính mình. Những câu hỏi này không phát ra thanh tiếng mà chỉ diễn ra trong suy nghĩ của ông. Đây là những câu độc thoại nội tâm nên trước chúng không có dấu gạch ngang.

d) Tác dụng của các hình thức ngôn ngữ trên:

+ Hình thức đối thoại làm cho câu chuyện được kể chân thật, gần với cuộc sống thực hơn; đồng thời nó cũng thể thái độ căm giận của những người tản cư đối với dân làng Chợ Dầu.

+ Hình thức độc thoại và đọc thoại nội tâm đã giúp nhà văn khai thác được sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.

B. Hướng dẫn luyện tập
1. Bài tập này yêu cầu các em phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích trích từ tác phẩm Làng của Kim Lân
.

Đoạn trích là cuộc đối thoại diễn ra không bình thường giữa vợ chồng ông Hai sau khi người đều nghe tin làng Dầu theo Tây. Có ba lượt lời trao (của bà Hai) nhưng chỉ cỏ hai lời đáp (của ông Hai). Lời thoại đầu của bà Hai không được ông Hai đáp lại mà ông chỉ nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. Câu hỏi thứ hai của bà được ông khẽ nhúc nhích rồi đáp bằng một câu hỏi gì? Đến lần thứ ba, ông cũng chỉ đáp lại bằng một câu cụt lủn với giọng điệu gắt lên: Biết rồi!

Tác dụng của các hình thức đối thoại trên: tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai sau khi nghe tin làng mình theo giặc.

2. Bài tập này yêu cầu các em viết đoạn văn kể chuyện, trong đó có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại và đối thoại nội tâm. 

ĐÊM NAY MẸ LẠI THẮP HƯƠNG LÊN BÀN THỜ

Nhận được giấy báo điểm thi đại học, anh Hùng buồn lắm. cả nhà lặng đi. Mẹ em và em rất buồn. Anh Hùng chăm học và học giỏi, anh là học sinh lớp 12 trường PTTH Hàn Thuyên. Anh đã đi thi học sinh giỏi toán, đã được giải Ba toàn tỉnh. Không hiểu vì sao điểm toán thi đại học, anh chỉ được 6 điểm.

Xem thêm :  Tiếng anh lớp 10 unit 1 speaking sgk mới chi tiết nhất

Từ hôm đó trở đi, anh Hùng ít đi ra ngoài, ngại tiếp xúc lạn bè. Anh ngồi lặng lẽ trước ảnh bố. Có hôm anh bỏ bữa hoặc ăn rất ít. Mẹ em rất buồn. Chưa bao giờ, em thấy mẹ buồn như thế.

Được tin hôm trước thì hôm sau ông ngoại đên chơi. Ông nói với anh Hùng:

– “Đệ nhất buồn là cái hỏng thi”, cháu ạ. Có điều phải nhớ, phải hiểu: Thất bại là mẹ thành công. Thua keo này ta bày keo khác! Cháu còn trẻ, mới 17 tuổi. Ôn tập lại, sang năm thi tiếp cháu ạ. Cháu đã gửi đơn phúc tra chưa?

Ông ở lại chơi hai ngày. Đã ngoài 70 tuổi mà ông vẫn đọc sách. Mái tóc bạc, nước da hồng hào. Ông kể nhiều chuyện vui thời lính tráng. Trước khi ra về, ông dặn riêng mẹ em gì đó. Ông nhắc anh Hùng chủ nhật tới sang giúp ông trồng mấy cây na.

Ông về hưu với quân hàm thiếu tướng, lương hưu nhiều. Lần nào mẹ con em đến thăm ông, hay ông đến chơi, ông đều cho mẹ em tiền. Lần thì nửa triệu, lần thì một hai triệu đồng. Ông nói: “Mẹ Hoa cầm lấy mà bồi dưỡng cho các cháu ăn học. Các cháu ngoan ngoãn, học giỏi và mạnh khoẻ là ông vui lắm rồi…”.

Thỉnh thoảng mẹ thở dài. Nhưng mẹ cố nén bao nỗi buồn, tìm đủ mọi cách để an ủi con trai. Chiều chủ nhật nào, mẹ cũng đưa anh Hùng đi thăm mộ bố. Đến bữa cơm, mẹ nhẹ nhàng nói: “Hùng ạ, con ăn thêm một bát nữa đi. Món xào rau khoai lang này ngon lắm! Món canh chua này, ông ngoại và bố con rất thích”. Mẹ dặn riêng con gái cưng của mẹ là làm hộ anh trai một số việc, tìm cách động viên anh.

Hình như để quên đi nỗi buồn hỏng thi, anh Hùng hì hục sắp xếp, kê dọn lại mọi thứ trong gia đình. Anh lau bàn thờ, xếp lại tủ sách, kê lại bàn học. Anh làm cho ngồi nhà nhỏ bé của ba mẹ con trỏ nên gọn gàng, sạch sẽ rất đẹp mắt. Anh trồng thêm cây lựu có mấy chùm hoa đỏ rực. Anh buồn nhưng vẫn hi vọng chờ đợi.

Bố em đã mất hơn ba năm, khi mẹ em mới ngoài 40 tuổi. Tóc mẹ xanh mướt ngày nào thế mà nay đã có vài ba sợi bạc. Hơn tháng qua, mẹ ít ngủ. Nhiều đêm chợt thức giấc, em thấy mẹ thắp hương lên bàn thờ và khấn thì thầm: “Anh ơi! Con trai vợ chồng mình thi đại học thiếu điểm. Con ngơ ngẩn hẳn đi. Em lo và buồn lắm! Anh nhớ về, phù hộ cho ba mẹ con em nhé!”… Tiếng gà gáy sang canh mà mẹ vẫn đứng lặng trước ảnh bố.

Trưa nay, tan học, em vừa ra đến cổng trường bất ngờ thấy anh Hùng đến đón. Anh nói là khao em gái kem sầu riêng Thiên Nga. Thấy anh vui, em hỏi trêu anh: “Cô Liên con gái bác Nhàn gửi thư cho anh phải không?”. Anh rút tờ giấy báo điểm phúc tra từ túi áo trên ngực đưa cho em. Điểm toán được 9 điểm. Em reo lên. Anh nói: “Anh đỗ rồi. So với điểm chuẩn anh thừa 2 điểm”. Thế là ông ngoại, mẹ và em cùng vui.

Xem thêm :  Thì tương lai hoàn thành tiếp diễn (future perfect continuous)

Mẹ đi làm về muộn. Hai anh em ra đón mẹ từ ngoài cổng, cầm tờ giấy báo điểm phúc tra, tay mẹ run run. Mẹ ôm lấy anh Hùng, đứa con trai yêu quý của bố mẹ. Nước mắt mẹ chảy ra.

Mẹ nhắc đi nhắc lại: “Hùng ạ. Sáng mai con sang thăm ông và báo tin vui cho ông mừng…”

Đêm nay, mẹ lại thức khuya, mẹ lại thắp hương lên bàn thờ…

(Lê Giang Thương, lớp 9A, trương PTCS Nguyễn Văn Cừ, (Bắc Ninh) 


Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự – Ngữ văn 9 (DỄ HIỂU NHẤT)


? Đăng ký khóa học của thầy cô VietJack giá từ 250k tại: https://bit.ly/30CPP9X.
?Tải app VietJack để xem các bài giảng khác của thầy cô. Link tải: https://vietjack.onelink.me/hJSB/30701ef0
☎️ Hotline hỗ trợ: 084 283 4585
Ngữ văn 9 Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Video hôm nay, cô sẽ cùng các em tìm hiểu về bài Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự trong chương trình Ngữ văn 9. Qua đó, cô cùng các em rút ra được nội dung bài đọc và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.Từ đó, các em cảm nhận và rút ra nhận xét gì qua tác phẩm. Chú ý theo dõi bài giảng của cô nhé !
Đăng kí mua khóa học của VietJack tại: https://m.me/hoc.cung.vietjack
Học trực tuyến tại: https://khoahoc.vietjack.com/
Fanpage: https://www.facebook.com/hoc.cung.vietjack/
vietjack, nguvan9, doithoaidocthoaivadocthoainoitamtrongvanbantusu
▶ Danh sách các bài học môn Ngữ Văn 9 Cô Lê Thu Trang:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7X4vDwgsvFh8gU78rvVHyuU
▶ Danh sách các bài học môn Ngữ Văn 9 Cô Phạm Lan Anh:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7Xmux8DJ4ZBtcXoNcWzRH5
▶ Danh sách các bài học môn Toán học 9 Cô Nguyễn Thu Hà:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7VJEQ25gKtpc3EOjfxDYDyT
▶ Danh sách các bài học môn Toán học 9 Thầy Đinh Trường Giang:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7VbfDLA58MmDyT5sMWq_1Wk
▶ Danh sách các bài học môn Địa lý 9 Cô Nguyễn Thị Hằng:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7W8ZMc78d9uhaxz9fWuJww_
▶ Danh sách các bài học môn Sinh học 9 Cô Đỗ Chuyên:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7WEwIKc548fCxYWIhQhoTXy
▶ Danh sách các bài học môn Tiếng anh 9 Cô Phạm Thị Hồng Linh:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7Vy5uT6ZlHtfhsb7FSx7JIi
▶ Danh sách các bài học môn Vật lý 9 Cô Lê Minh Phương:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7W6wjXWKbhViVzp8KYYaOOh
▶ Danh sách các bài học môn Ngữ văn 9 Cô Nguyễn Dung:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7XQbH4Y7y2oKitxPLdumJsG
▶ Danh sách các bài học môn Ngữ văn 9 Cô Nguyễn Ngọc Anh:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7VK57bTSU8DHSoJkdtQfE
▶ Danh sách các bài học môn Toán học 9 Cô Phạm Thị Huệ Chi:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7XCAc50Mt24i3iKwfyHSOW2
▶ Danh sách các bài học môn Toán học 9 Cô Vương Thị Hạnh:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7VJmCOho_xbeGJth0COVhyD
▶ Danh sách các bài học môn Hóa học 9 Cô Phạm Huyền:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7Xrg5NeAo8cijMLy2ef_GAv
▶ Danh sách các bài học Ôn thi vào 10 môn Toán Cô Vương Thị Hạnh:
https://www.youtube.com/playlist?list=PL5q2T2FxzK7V7nT3962l1VXkp16VhR

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Giáo Dục

Related Articles

Back to top button