Địa lí 7 bài 19: môi trường hoang mạc

1. Đặc điểm của môi trường
– Vị trí: Phần lớn các hoang mạc nằm dọc theo 2 chí tuyến hoặc giữa đại lục Á- Âu.
– Khí hậu: Khô hạn, khắc nghiệt, động thực vật nghèo nàn.
– Nguyên nhân: Nằm ở nơi có áp cao thống trị, hoặc ở sâu trong nội địa,…
– Hoang mạc đới nóng: Biên độ nhiệt trong năm cao, có mùa đông ấm, mùa hạ rất nóng.
– Hoang mạc đới ôn hòa: Biên độ nhiệt trong năm rất cao, mùa hạ không quá nóng, mùa đông rất lạnh.

Hinh 19.1. Lược đồ phân bố hoang mạc trên thế giới

2. Sự thích nghi của thực vật, động vật với môi trường
– Thực vật, động vật thích nghi với môi trường khô hạn khắc nghiệt bằng cách tự hạn chế sự mất hơi nước, tăng cường dự trữ nước và chất dinh dưỡng trong cơ thể.
+ Thực vật: Một số lá biến thành gai hay lá bọc sáp, phần lớn có thân lùn, bộ rễ to và dài để hút nước dưới sâu, rút ngắn chu kì sinh trưởng.
+ Động vật: Ban ngay vùi mình trong cát, kiếm ăn ban đêm. Có khả năng chịu đói khát và đi xa tìm thức ăn nước uống.

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 61 SGK Địa lý 7) Quan sát lược đồ hình 19.1 (trang 61 SGK Địa lý 7), cho biết các hoang mạc trên thế giới thường phân bố ở đâu?
Hoang mạc trên thế giới phân bố chủ yếu ở dọc theo hai đường chí tuyến Bắc và Nam.

? (trang 62 SGK Địa lý 7) Qua các hình 19.2 và 19.3 (trang 62 SGK Địa lý 7), nêu đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc và so sánh sự khác nhau về chế độ nhiệt của hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà.

Hinh 19.2 và 19.3. Biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của hoang mạc Xa-ha-ra (19°B) ở châu Phi và của hoang mạc Gô-bi (43°B) ở châu Á

– Sự khác nhau về khí hậu giữa hoang mạc đới nóng và hoang mạc đới ôn hoà qua 2 biểu đồ :
+ Hoang mạc đới nóng: Có biên độ nhiệt năm cao, nhưng mùa đông ấm áp (khoảng trên 10°C) và mùa hạ rất nóng (khoảng trên 36°C).
+ Hoang mạc đới ôn hoà: Có biên độ nhiệt năm rất cao nhưng mùa hạ rất nóng khoảng trên 36°C không quá nóng (khoảng 20°C và mùa đông rất lạnh (xuống tới – 24°C).

? (trang 62 SGK Địa lý 7) Mô tả quang cảnh hoang mạc qua các hình 19.4 và 19.5 trang 62 SGK Địa lý 7.
– Hình 19.4: Hoang mạc ở châu Phi, thể hiện một vùng cát mênh mông, hình thành những đụn cát lớn. giữa hoang mạc hình thành ốc đảo là nơi mà cây cối có thể sinh sống.
– Hình 19.5: Hoang mạc ở Bắc Mĩ, lại là vùng sỏi đá với các cây bụi gai và xương rồng khổng lồ mọc rải rác.

? (trang 63 SGK Địa lý 7) Nêu các đặc điểm của khí hậu hoang mạc.
Cực kì khô hạn, thể hiện ở lượng mưa rất ít và lượng bốc hơi cao. Tính chất khắc nghiệt của khí hậu thể hiện ở sự chênh lệch nhiệt độ hoá ngày và năm lớn.

? (trang 63 SGK Địa lý 7) Thực vật và động vật ở hoang mạc thích nghi với môi trường khắc nghiệt khô và hạn như thế nào?
– Để thích nghi với môi trường khắc nghiệt khô và hạn, thực vật và động vật ở hoang mạc phải tự hạn chế sự mất nước (ví dụ: lá biến thành gai,…), tăng cường dự trữ nước và chất dinh dưỡng (thực vật có thân lùn thấp nhưng bộ rễ rất to và dài, động vật sống vùi mình trong cát hoặc trong các hốc đá).