Soạn bài chuyện cũ trong phủ chúa trịnh trích vũ trung tuỳ bút

I. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu 1 trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1: Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan lại hầu cận được miêu tả thông qua những chi tiết nào? Hãy nhận xét về lời văn ghi chép sự việc của tác giả. Tại sao kết thúc đoạn văn miêu tả này, tác giả lại nói: “…kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường”?
Trả lời:

Thói ăn chơi xa xỉ, vô độ của chúa Trịnh và quan lại hầu cận trong phủ được miêu tả thông qua những cảnh và những việc cụ thể:
– Xây dựng đình đài và thú ngao du vô độ.
– Những cuộc bài trí dạo chơi của chúa Trịnh.
– Thu sản vật, thú quý.
– Bày vẽ trang trí trong phủ gây phiền nhiễu, tốn kém.
   Tác giả kín đáo bộc lộ thái độ chủ quan của mình trước việc ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh khi miêu tả cảnh vườn trong phủ Chúa: “Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp, vỡ đổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường”. Cảm nhận của tác giả về cái “triệu bất tường” mang ý nghĩa như sự phê phán, cảnh báo về thói ăn chơi, hưởng lạc xa hoa trên mồ hôi, xương máu của nhân dân sẽ dẫn đến cảnh suy tàn, tan vỡ tang thương.

Câu 2 trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1:

 Bọn quan lại hầu cận trong phủ chúa đã nhũng nhiễu dân bằng những thủ đoạn nào? Tìm hiểu ý nghĩa đoạn văn cuối bài: “Nhà ta ở phường Hà Khẩu… cũng là vì cớ ấy”.
Trả lời:

 Bọn quan lại hầu cận trong phủ Chúa đã “nhờ gió bẻ măng”, nhũng nhiễu, vơ vét của dân bằng những thủ đoạn trơ tráo, trắng trợn, vừa ăn cướp, vừa la làng: “Họ dò xem nhà nào có chậu hoa cây cảnh, chim tốt khiếu hay, thì biên ngay hai chữ “phụng thủ” vào. Đêm đến, các cậu trèo qua tường thành lẻn ra, sai tay chân đem lính đến lấy phăng đi, rồi buộc cho tội đem giấu vật cung phụng để dậm dọa lấy tiền. Hòn đá hoặc cây cối gì to lớn quá thì thậm chí phải phá nhà hủy tường để khiêng ra. Các nhà giàu bị họ vu cho là giấu vật cung phụng, thường phải bỏ của ra kêu van chí chết, có khi phải đập bỏ núi non bộ, hoặc phá bỏ cây cảnh để tránh khỏi tai vạ”.
Kết thúc bài tùy bút, tác giả ghi lại việc có thực đã từng xảy ra trong nhà mình: “Nhà ta ở phường Hà Khẩu, huyện Thọ Xương, trước nhà tiền đường có trồng một cây lê, cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng xóa thơm lừng; trước nhà trung đường cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đỏ, lúc ra quả trông rất đẹp, bà cung nhân ta đều sai chặt đi”. Câu chuyện thực xảy ra ở chính gia đình tác giả có tác dụng làm tăng thêm tính xác thực, sinh động cho những chứng cứ lên án chúa Trịnh và quan lại.

Câu 3 trang 63 SGK Ngữ văn 9 tập 1: Theo em thể văn tuỳ bút trong bài có gì khác so với thể truyện mà các em đã học ở bài trước?
Trả lời:

 So sánh đặc điểm của

thể tùy bút

với

thể truyện

qua “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh” và “Chuyện người con gái Nam Xương” có thể rút ra nhận xét về

sự khác nhau

giữa hai thể văn này như sau:

– Tùy bút là thể văn dùng để ghi chép về những con người và sự việc cụ thể, có thực, qua đó người viết chú trọng bộc lộ thái độ, cảm xúc, suy tư, nhận thức đánh giá của mình về con người và cuộc sống. Truyện là thể văn phản ánh hiện thực qua bức tranh mở rộng của đời sống; qua các sự kiện, biến cố xảy ra trong cuộc đời con người.
– Truyện thường phải có cốt truyện và nhân vật; cốt truyện được trình bày có mở đầu, diễn biến, kết thúc; nhân vật được xây dựng có đặc điểm ngoại hình, chi tiết miêu tả nội tâm, diễn biến tâm lí,… Tùy bút là sự ghi chép tùy hứng, có khi tản mạn, không theo một cốt truyện nào mà chủ yếu nhằm bộc lộ tình cảm, thái độ của tác giả.

II. LUYỆN TẬP:
Căn cứ vào bài Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh và cả bài đọc thêm dưới đây, hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày những điều em nhận thức được về tình trạng đất nước ta vào thời vua Lê – chúa trịnh cuối thế kỉ XVIII.
Trả lời:

Viết đoạn văn ngắn trình bày hiểu biết của em về tình trạng đất nước ta vào thời vua Lê – chúa Trịnh cuối thế kỉ XVIII:
   Thời vua Lê- chúa Trịnh cuối thế kỉ XVIII đất nước ta rơi vào tình trạng suy yếu bởi sự sa đọa , thối nát đến cực độ của các tập đoàn phong kiến. Vua chúa thì ăn chơi sa đọa, tranh giành quyền lực, vơ vét của dân, tham lam vô độ. Bọn quan lại thì tham tàn, nhũng nhiễu, hạch sách dân chúng. Chúng tìm mọi cách vơ vét của cải của dân chúng để làm giàu cho mình và cung phụng quan trên, vua chúa nhằm lấy lòng để mua quan tiến chức. Tất cả những hành động đó khiến người dân rơi vào tình cảnh thảm thương, nghèo đói, hết sức khổ cực.