Nghề làm bánh tráng bò bía

Tản mạn… bánh tráng bò bía

Ta thường nghe mọi người gọi loại bánh tráng mỏng làm từ bột mì là “Bò bía”. Cái tên này nghe là lạ, vần điệu hay hay nhưng ít ai hiểu được ý nghĩa cũng như xuất xứ của loại bánh này. Không ít người lần đầu nghe qua từ “bò bía” còn nghĩ rằng loại bánh này có liên quan đến con bò hoặc làm từ sữa bò. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn không phải như vậy.  

“Bò bía” là từ phiên âm lại theo tiếng Phúc Kiến (Trung Quốc) là pȯh-piáⁿ, 薄皮卷. Tiếng Hán – Việt là Bạc Bính, có nghĩa là bánh mỏng. Đây là tên của loại bánh được tráng mỏng. Cụ thể là bánh tráng bò bía (ngày nay còn được gọi là bánh tráng xốp đậu xanh, bánh tráng bò bía đậu xanh), là loại bánh tráng đặc biệt làm bằng bột mì dẻo, tráng mỏng trên bàn chảo (hoặc máy làm bánh tráng) với nhiệt độ cao. Loại bánh tráng này có màu trắng đục, dẻo, dai và xốp hơn hơn loại bánh tráng làm từ bột gạo.

Khi thưởng thức, thực khách sẽ dùng loại bánh tráng này cuốn thêm các loại thức ăn theo văn hóa ẩm thực Triều Châu (Quảng Đông, Trung Quốc) và Phúc Kiến. Ngày nay, món ăn này còn  phổ biến ở Đài Loan, Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia…

Có thể nói, nguồn gốc của từ “Bò Bía” ở Việt Nam do cách đọc chạy âm từ tiếng Hoa của người Việt khi loại bánh mỏng này được du nhập vào Việt Nam. Tại Việt Nam, người ta cũng thường sử dụng loại bánh mỏng này gói cuộn lại, ôm trong lòng những tinh túy ẩm thực Việt Nam, ngon đậm đà, thơm nức mũi. Nhờ thế nên bánh tráng bò bía có thể dễ dàng kết nối người với người ở các vùng miền Việt Nam gắn bó với nhau hơn. 

Thông thường, bánh tráng bò bía được sử dụng phổ biến nhất để gói chả giò, nem rán vì khi chiên lên vỏ bánh giữ được độ giòn lâu và có mùi thơm béo béo của vỏ đậu xanh. Chưa kể, bánh tráng bò bía còn được dùng làm món bò bía ngọt hoặc dùng kèm với bún, rau sống và cuốn ăn trực tiếp với các món ăn khác. 

Ngày nay, bánh tráng bò bía được phân thành hai loại chính là và . 

Bánh tráng bò bía tươi 

Bánh tráng bò bía tươi là loại bánh tráng ăn rất mềm, dai và thơm. Tuy nhiên bánh tráng tươi có thời gian sử dụng ngắn nên chỉ bảo quản được từ 2-3 ngày trong ngăn mát tủ lạnh và 1 ngày nếu để ở nhiệt độ bên ngoài. Do đó, loại bánh tươi này chỉ bán cho khách lẻ mua về sử dụng ngay trong 24 giờ. Bánh tráng bò bía tươi mềm mịn, dẻo dai nên thường được dùng để làm bánh tráng cuốn rau, bún, làm chả giò… 

Bánh tráng tươi mềm mịn là do bánh có độ ẩm cao nên khi cầm bánh tráng tươi sẽ thấy nặng tay hơn  bánh tráng bò bía khô. Kích thước bánh đa dạng, tùy theo nhu cầu của người dùng, nhưng kích thước phổ biến từ 14 – 16 cm.

Thông thường, 1 gói bánh tráng bò bía tươi có khoảng 28 – 30 cái. Khi sử dụng, bánh mềm mịn tự nhiên, người dùng không cần nhúng qua nước, cũng không cần phủ khăn ẩm lên để bánh mềm. Tuy nhiên, bánh tráng bò bía tươi dễ bị khô, cứng, tránh để bánh ở ngoài gió lâu.  

Vì bánh tươi có hạn sử dụng ngắn nên nếu khách hàng muốn mua thì phải báo trước 1 ngày chứ không có đại trà như loại bánh tráng bò bía khô. Chưa kể, hầu như bánh tráng bò bía này sản xuất thủ công nên năng suất không cao, số lượng bánh tươi cũng không nhiều.

Bánh tráng bò bía khô

Bánh bò bía khô là loại bánh tráng bò bía được làm khô hơn, độ ẩm rất thấp, đóng gói bao bì và có thời gian sử dụng lâu dài hơn. Đặc biệt, loại bánh này có độ giòn, xốp hơn, thậm chi thơm, bùi mùi vị của đậu xanh. 

Mặc dù, về công dụng, bánh tráng bò bía khô cũng giống loại bánh tươi, đều được dùng để cuốn nem rán, chả giò, gỏi cuốn hoặc món bò bía ngọt… nhưng bánh tráng bò bía khô được nhiều người ưa chuộng hơn vì dễ mua, dễ bảo quản. Thời gian bảo quản dài lâu từ 3 – 6 tháng.

Khi sử dụng bánh tráng bò bía khô, người dùng phải ủ bánh trong khăn ẩm khoảng 3-5 phút để bánh mềm hơn hoặc để bánh vào ngăn mát tủ lạnh vài phút bánh sẽ tự mềm.

Các bạn có thể dễ dàng tham khảo các loại bánh tráng bò bía trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada,… để dễ phân biệt và chọn lựa loại bánh tráng phù hợp.

Nghề làm bánh tráng bò bía Việt Nam 

Không biết từ bao giờ, “bánh tráng bò bía” đã trở nên thân thương, gần gũi và mê đắm biết bao người con đất Việt. Từng tấm bánh tráng bò bía mỏng tang được nghệ nhân làm bánh tráng thủ công rất khéo léo trên bàn chảo nóng bỏng. Nhìn thao tác tráng bánh thì thấy đơn giản nhưng không phải ai cũng có thể làm được. 

Lò làm bánh tráng bò bía ở đâu?

Ngày nay, món bánh tráng bò bía và các lò làm bánh tráng bò bía gần như đã có mặt ở khắp các tỉnh thành Việt Nam. Tuy nhiên, hơn 90% các lò, cơ sở sản xuất bánh tráng bò bía tại Việt Nam đều sản xuất thủ công, có quy mô nhỏ lẻ dưới dạng hộ gia đình. Ở một số tỉnh thành, nghề làm bánh tráng là nghề đem lại thu nhập chính của người dân, có nhiều hộ sản xuất và quy tụ thành làng nghề hoặc hợp tác xã làm bánh tráng: Bảo Đức (Vĩnh Phúc); Lựu Bảo (Huế); Củ Chi (TPHCM);…

Thực tế, phần lớn các hợp tác xã hoặc làng nghề làm bánh tráng bò bía thường tập trung ở các tỉnh thành, khu vực giáp gần với Trung Quốc, Campuchia…. Cụ thể là các tỉnh Hà Nội, Vĩnh Phúc, TPHCM, Tây Ninh, An Giang, Kiên Giang… Nguyên nhân của sự phân bố này là vì nơi giáp biên giới là nơi giao thoa văn hóa ẩm thực của các quốc gia, người dân ưa chuộng dùng loại bánh này nhiều hơn, tạo ra nguồn kinh tế ổn định hơn. 

Thực tế, ngày nay nhiều bạn trẻ khởi nghiệp, muốn nhưng lại chán ngán phương pháp làm bánh thủ công. Đó là còn chưa kể, các bạn trẻ cũng khó tìm được nơi đào tạo, dạy nghề làm bánh tráng bò bía ngon, uy tín. Vì phần lớn các lò làm bánh tráng bò bía hiện nay là những lò nhỏ, gia truyền, khó tìm và hiếm khi truyền dạy bí quyết gia truyền. 

Do đó, không ít bạn trẻ đam mê và muốn gắn bó với nghề này thường phải xin làm công nhân, thợ phụ trong các lò một thời gian dài để làm quen nghề, quen chủ. Hơn nữa, các bạn ấy phải nhanh nhảu, chuyên tâm và kiên trì thì mới có thể tìm ra được công thức bột và thành thạo các thao tác sản xuất.  

Được biết, IRATO là một công ty uy tín, chất lượng, chuyên chế tạo các thiết bị sản xuất, máy làm bánh tráng bò bía hiện đại nhất Việt Nam, phù hợp với thời đại và nhịp sống năng động của xã hội. Nếu bạn muốn cải tiến và mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh bánh tráng bò bía hãy liên hệ ngay với IRATO để được trải nghiệm thực tế quy trình sản xuất bánh tráng bò bía tự động, tối tân nhất.