Trong những năm trở lại đây, cùng với sự phát triển vượt bậc của công nghệ và nhu cầu tiêu khiển ngày càng tăng cao, phim ngắn đã trở thành món ăn trí não thông dụng so với khán giả. Cách đây vài năm, khi trào lưu “người người làm phim, nhà nhà làm phim” nở rộ, hàng loạt cuộc thi, liên hoan phim ngắn cũng dần được tạo dựng và trở thành sân chơi cho mọi đối tượng yêu thích làm phim. Với những biên kịch mới vào nghề, phim ngắn là thời dịp để rèn giũa tuyệt kỹ, công việc kiếm tiền nhanh chóng và là bước chuẩn bị để tiến lên những dự án to hơn như phim điện ảnh hay phim truyền hình.
Thế nhưng, viết ra một kịch bản phim ngắn “xem được” lại không phải chuyện dễ dàng. Làm sao để viết ra một kịch bản phim ngắn chất lượng? Tất cả chúng ta hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây:
Table of Contents
VIẾT KỊCH BẢN PHIM NGẮN
1. Cơ bản về phim ngắn
Phim ngắn là gì?
Theo khái niệm của nhiều Liên hoan phim, phim ngắn là phim có độ dài dưới 40 phút. Tuy nhiên, với phần lớn Liên hoan phim, phim ngắn là phim có độ dài dao động trên dưới 20 phút hoặc ngắn hơn. Tất nhiên, bạn vẫn có thể làm một phim ngắn có thời lượng 30 phút, hoặc thậm chí 60 phút. Tuy thế, nếu bạn đã khai thác một vấn đề tới tận phút 40, vì sao bạn không khai thác hẳn luôn thành kịch bản 90 phút? Mọi người sẽ hỏi bạn như vậy.
Về lý thuyết, phim ngắn được xem như phim điện ảnh ngắn, không phải tiểu phẩm, cũng không phải video clip. Là phim, có nghĩa là bao gồm một mẩu chuyện được kể rõ ràng, mạch lạc bằng ngôn ngữ điện ảnh, truyền tải một thông điệp mạnh mẽ với lối kể chuyện ấn tượng, mới mẻ. Những tiểu phẩm giáo dục, đạo đức đơn giản hay những vở hài kịch ngắn được quay ở khung hình 21:9 không được gọi là phim, đơn giản vì những tiểu phẩm đó không đủ ngôn ngữ điện ảnh. Những clip được quay và cắt ghép như những ảnh động (GIF) tiếp nối nhau rồi dán nhãn arthouse cũng không phải là phim, vì đó chỉ đơn thuần là một album ảnh động.
Thể loại thông dụng
Phim ngắn có thể loại khá phong phú: Từ tâm lý, tình cảm, hành động đến rùng rợn, hồi hộp, sci-fi… Tuy nhiên, có một số thể loại ít được sản xuất và quan tâm, đó là cổ trang, hoạt hình, giả tài liệu. Nguyên nhân hầu hết là vì những thể loại này khó sản xuất, mất thời gian, kinh phí lớn, lại không thích hợp với tiêu chuẩn của nhiều cuộc thi phim ngắn.
Happen Ending
“Happen Ending”, cái kết ngạc nhiên có thể dự đoán trước, là đặc trưng của phim ngắn. Đó có thể là cái kết có hậu, đoản hậu, bi kịch, hay kết mở; nhưng điểm chung là phải gây ngạc nhiên một cách hợp lý cho khán giả.
2. Cấu trúc kịch bản phim ngắn
Ba Hồi có thiết yếu?
Cấu trúc Ba Hồi, nói một cách đơn giản, là chia mẩu chuyện làm ba phần: Mở màn, Phát triển, Kết thúc. Cho dù bạn kể mẩu chuyện như vậy nào, kể theo cách gì, cuối cùng mẩu chuyện của bạn vẫn đi theo cấu trúc này. Bạn có thể mở màn phim bằng cảnh kết, kết thúc phim bằng cảnh mở màn, thì cuối cùng phim của bạn vẫn có đầy đủ ba phần: Mở màn – Phát triển – Kết thúc. Không chạy đi đâu được.
Ouline kỹ lưỡng
Outline, như đã nói ở những bài trước, là liệt kê tình tiết, diễn biến trong phim bằng các đoạn văn ngắn hoặc gạch đầu dòng. Đây là phương pháp để bạn nắm được mạch phim một cách rõ ràng trước khi bắt tay vào viết kịch bản. Trừ khi bạn viết một kịch bản dưới 5 phút, hãy luôn chuẩn bị outline thật kỹ lưỡng để không phải chỉnh sửa, viết lại nhiều lần, hoặc rơi vào những hố logic, lỗi cấu trúc khi đã viết tới giữa chừng.
Mở màn mê hoặc
Nếu như trong phim điện ảnh, bạn có tới 2-5 phút trước nhất để thu hút khán giả, thì trong phim ngắn, bạn chỉ có chưa tới 30 giây trước nhất để khán giả quyết định có xem tiếp hay không. Vậy nên, hình ảnh mở màn của phim ngắn vô cùng trọng yếu. Hình ảnh mở màn tương tự như tiếng sét tình yêu trong tình yêu vậy. Phải khiến khán giả Note đến phim của bạn ngay từ cái nhìn trước nhất, hoặc họ sẽ tắt và xem phim khác.
Sử dụng kỹ thuật đúng chỗ
Các công cụ và kỹ thuật kể chuyện của phim ngắn và phim điện ảnh không khác gì nhau. Ứng dụng kỹ thuật kể chuyện đúng nơi, đúng lúc sẽ giúp kịch bản trở nên mê hoặc hơn và trái lại. Công cụ và kỹ thuật kể chuyện sinh ra để phục vụ mẩu chuyện, hãy sử dụng chúng một cách hợp lý.
Càng ngắn càng tốt
Khán giả ngày nay không thích những mẩu chuyện được kể dài dòng, chậm rì rì. Hơn nữa, phim ngắn có thời lượng vô cùng hạn chế, vậy nên mọi tình huống, cụ thể, nội dung trong phim ngắn phải được trổ tài một cách ngắn gọn, súc tích. Đừng quá tham lam cụ thể, hãy chỉ mang vào kịch bản của bạn những cụ thể đắt giá nhất một cách mượt mà và không gượng ép.
3. Viết sao cho mới mẻ?
Tự làm bản thân ngạc nhiên
Ý tưởng phim ngắn thường đến từ những khoảnh khắc thú vị, ngạc nhiên. Khi viết kịch bản phim ngắn, hãy tư duy xem mẩu chuyện của bạn, cách bạn kể chuyện, cái kết của phim có kiến bạn cảm thấy ngạc nhiên, thú vị hay không. Nếu bạn cảm thấy rằng mẩu chuyện của bạn quá bình thường, nhạt nhòa, chưa đủ ngạc nhiên, thì khán giả cũng vậy.
Không dễ dãi
Mỗi phim ngắn, là mỗi mẩu chuyện, toàn cầu quan mới mẻ, khác biệt. Khán giả luôn muốn xem những thứ mới lạ. Vậy nên người biên kịch cũng phải tìm kiếm cách kể chuyện mới lạ, mới mẻ, sáng tạo. Đừng nỗ lực nói lại thứ mà người ta đã nói đi nói lại nhiều lần. Hãy mang ra tuyên ngôn mới, thông điệp mới thông qua kịch bản của bạn. Nếu đó là một thông điệp cũ, vậy thì cách bạn truyền đạt thông điệp đó phải hoàn toàn mới. Thông điệp cũ, cách kể cũ, kết quả chỉ là một tiểu phẩm nhàm chán và vô vị. Hãy sáng tạo, đừng dễ dãi với bản thân, bởi khán giả không khi nào dễ dãi với bạn.
Nghĩ đến kinh phí
Làm phim là tốn tiền, dù cho chỉ là một phim ngắn 2 phút. Khi viết kịch bản, hãy lưu ý xem kịch bản này sẽ tốn tầm bao nhiêu tiền, nhà sản xuất có đủ tiền để hiện thực hóa phim ngắn này hay không. Có những phim ngắn chỉ tốn hai triệu đồng, cũng có phim ngắn tốn cả tỷ bạc. Nếu bạn viết một kịch bản về chiến tranh trong vũ trụ hay đánh nhau với khủng long khi mà ekip chỉ có hai mạng và không ai biết làm kỹ xảo, cũng chẳng có tiền thuê phim trường thì kịch bản đó bỏ xó. Hay khi bạn viết kịch bản về hai chị em giành nhau cây kẹo mút ngoài sân chơi mà sản xuất dụ bạn bán nhà thuê ekip khủng để quay phim cho đẹp thì chúng ta nên cho sản xuất vô nồi lẩu. Tiền nào của nấy. Hãy nghĩ về tiền khi viết kịch bản để tăng thời dịp hiện thực hóa kịch bản của bạn.
Thực tiễn là không có phương pháp tính cụ thể cho một kịch bản sẽ tốn bao nhiêu tiền. Vấn đề này đòi hỏi kinh nghiệm nhiều hơn. Cứ viết nhiều, ăn hành nhiều rồi bạn sẽ có kinh nghiệm.
Thời cơ của phim ngắn
Nếu như cách đây vài năm, mọi người thường có ý kiến rằng phim ngắn là “phi thương mại”, “phim sinh viên”, “chỉ học sinh, sinh viên mới làm”… thì hiện tại, phim ngắn là vùng đất màu mỡ mà mọi người, mọi nhà đều tranh nhau lao vào. Ca sĩ làm MV kiểu phim ngắn, doanh nghiệp làm phim ngắn để quảng cáo sản phẩm, các tổ chức phim chính phủ làm phim ngắn để tuyên truyền, dân làm phim “arthouse” làm phim ngắn để xin tiền từ mấy tổ chức nước ngoài, giáo viên yêu cầu học sinh – sinh viên làm phim ngắn thay cho bài tập viết, các nhóm làm phim trên Youtube làm phim ngắn để câu view kiếm sống… Phim ngắn hiện tại đã phát triển một cách rộng khắp. Thời cơ cho biên kịch phim ngắn cũng ngày một nhiều hơn.
Giá kịch bản phim ngắn hiện tại dao động từ hai đến dưới mười triệu đồng/kịch bản (mà hầu hết là giá hai triệu/kịch bản). Dù tình trạng phá giá vẫn luôn xảy ra và không phải lúc nào biên kịch cũng được trả tiền, thì số lượng biên kịch và nhu cầu kịch bản phim ngắn vẫn có khyunh hướng tăng cao.
Với nhiều biên kịch, phim ngắn là thời dịp tốt để kiếm tiền. Với nhiều biên kịch khác, phim ngắn là bước đệm trong lúc chờ thời dịp được viết điện ảnh. Dù cho mục đích, mục tiêu của bạn là gì; thì khi viết kịch bản phim ngắn, hãy nỗ lực viết tốt nhất có thể. Vì khán giả, vì chính bản thân bạn.
©yooribae
Workshop “Viết kịch bản phim ngắn” trong năm nay (2020)?
Trong thời gian qua, bên cạnh những tin nhắn ủng hộ, có nhiều bạn gợi ý, đề xuất tôi mở lớp/khóa học/workshop về viết kịch bản. Vậy nên gần đây tôi cũng khởi đầu có tư duy về chuyện này. Còn cụ thể thế nào, hãy cùng chờ đợi thông tin chính thức nhé!
Bình chọn
Chia sẻ ngay:
Like this:
Số lượt thích
Đang tải…
