40 câu tục ngữ về con người và xã hội được dùng hằng ngày, bạn có hiểu hết nghĩa?

Trong quá trình lao động sản xuất, từ thói quen sinh hoạt, lối cư xử giữa người với người mà có những nhận định được dần đúc kết thành những câu tục ngữ. Tục ngữ là những lời vàng, ý ngọc, là bài học hay về lối sống, cách nhìn người. Hôm nay, chúng ta cùng khám phá những câu tục ngữ về con người trong xã hội bạn nhé!

1. Tục ngữ về con người

1. Cái răng, cái tóc là gốc con người. 
   Đây là một câu nói về vẻ đẹp. Ngày xưa đề cao việc chăm sóc răng và tóc.
2. Ruột ngựa, phổi bò.
   Chỉ người bộc trực, thẳng thắn, không biết giấu diếm.
3. Thương người như thể thương thân.
   Dạy ta sống ở đời phải đề cao lương thiện, biết giúp đỡ, yêu thương người khác như chính bản thân mình.
4. Thấy sang bắt quàng làm họ.
   Những kẻ sống không ngay thẳng, nịnh bợ. 
5. Đói cho sạch, rách cho thơm.
   Sống ở đời phải liêm chính, minh bạch dù nghèo đói, rách nát cũng không được làm việc xấu.

6. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
   Nhắc nhở lòng biết ơn cần có ở mỗi con người.
7. Ăn cháo đá bát.
   Chỉ người vong ơn, bội nghĩa.
8. Người sống đống vàng.
   Đề cao giá trị con người, người còn sống thì còn kiếm được tiền vàng. 
9. Người là vàng của là ngãi.
   Đây cũng là một câu tục ngữ đề cao giá trị con người, con người quý báu hơn tất cả.
10. Trông mặt mà bắt hình dong.
    Chỉ nhìn bề ngoài mà đoán biết được tâm ý, suy nghĩ của người khác. Đây là một câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta sống ở đời đừng vội vàng phán xét người khác chỉ vì vẻ bề ngoài. 

11. Con mắt là mặt đồng cân.
    Con mắt là quan trọng nhất trên khuôn mặt. Để nhìn nhận sự việc ta dùng mắt để quan sát. Và nhìn vào đôi mắt cũng dễ dàng nhận biết được đó là người khôn hay người dại. 
12. Sống mỗi người một nết, chết mỗi người một tật.
    Ý nói con người ta ai cũng có tật đến chết đi vẫn khó sửa đổi.
13. Miếng ăn là miếng nhục.
    Ý nói sự hy sinh phẩm giá con người để tồn tại, mưu sinh. 
14. Lòng người như bể khôn dò.
    Người ta hay nói dò sông, dò biển dễ dò, mấy ai lấy thước mà đo lòng người, câu tục ngữ này cũng có nghĩa đó.
15. Chết giả mới biết bụng dạ anh em.
    Lòng người khó đoán, gặp hoạn nạn mới biết bạn hay thù.

16. Sáng tai họ, điếc tai cày.
    Chỉ những người làm biếng, khi bảo nghỉ ngơi thì sáng tai, khi bảo làm thì giả vờ câm điếc. 
17.  Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau.
    Câu nói này cũng ám chỉ những kẻ lười biếng, mưu tính. Khi nghe ăn cổ thì nhanh chân đi, nhưng đến khi phải lội nước, đường đi có nhiều hố trũng, mô trơn ta không nhìn thấy được vì bị nước che khuất thì đợi người khác đi trước rồi mới đi sau. 
18. Người giàu tham việc, thất nghiệp tham ăn.
    Người càng giàu càng chăm chỉ làm việc, kẻ khó khăn thì lười biếng chỉ biết đợi ăn. 
19. Người năm bảy đấng, của ba bảy loài.
    Người có người tốt người xấu, của cũng vậy có của tốt, có của phi pháp, bất chính.
20. Làm khi lành, để dành khi đau.
    Trong lúc khỏe mạnh hãy chăm chỉ lao động, tích góp để đến khi đau bệnh có cái mà dùng.

21. Của người bồ tát, của mình lạt buộc.
    Của người ta thì tiêu xài hoang phí, đồ của mình thì giữ khư khư.
22. Giàu điếc, sang đui.
    Câu này có thể hiểu rằng những người khi giàu sang thường giả đui, giả điếc trước người nghèo khó, người từng giúp đỡ mình. 
23. Đánh bạc quen tay, ngủ ngày quen mắt, ăn vặt quen mồm.
    Chỉ những thói quen xấu dễ ngấm vào máu.
24. Ăn lấy đời, chơi lấy thời.
    Miếng ăn thì phải làm cả đời để sống, còn chơi bời thì chỉ nên lêu lỏng một thời thôi. 
25. Lửa thử vàng, gian nan thử sức.
    Khó khăn, gian khổ mới biết được ai là người tài. 

2. Tục ngữ về xã hội

1. Đã nghèo còn mắc cái eo.
   Ý nói nghèo thường gặp xui xẻo.
2. Sa cơ lỡ vận.
   Chỉ sự hết thời, sa sút cơ nghiệp. 
3. Ăn thì hơn, hờn thì thiệt.
   Giận lẫy thiệt thân, mất phần mình.
4. Ăn tấm trả giặt.
   Ý nói mượn ít nhưng trả thì phải trả nhiều. Khi ăn thì ăn hạt tấm nhưng khi trả thì phải trả hạt gạo (giặt).
5. Cao cờ không bằng cao cổ.
   Dù người trong cuộc có tài giỏi thế nào thì người ngoài cuộc lúc nào cũng sáng suốt hơn người trong cuộc.

6. Khôn nhà dại chợ.
   Ở nhà thì làm cha thiên hạ, ra đường thì làm tôi làm tớ cho người ta. 
7. Nhập gia tùy tục.
   Đến đâu thì phải tuân thủ theo lối sống ở nơi đó.
8. Mạt cưa mướp đắng.
   Chỉ người bịp bợm, buôn bán gian dối. Người bán cám trộn mạt cưa, người bán dưa tráo mướp đắng.
9. Có tiền mua tiên cũng được.
   Có tiền có thể một tay che trời, đổi trắng thay đen.
10. Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời.
    Ở đời không ai nghèo hoài cũng chẳng ai giàu mãi, sẽ có lúc lên vôi, cũng có lúc xuống chó.

11. Trời sinh voi sinh cỏ.
    Ý nói cha mẹ chỉ cần sinh con, chắc chắn sẽ có cách nuôi lớn. 
12. Ăn cơm với bò thì lo ngay ngáy, ăn cơm với cáy thì ngáy o o.
    Đi với người giàu chưa chắc gì đã thoải mái như đi với người nghèo.
13. Thượng bất chính, hạ tắc loạn.
    Ở trên không có nề nếp thì ở dưới như con rắn không đầu. 
14. Phép vua thua lệ làng.
    Lệ làng đã ăn trong máu, phép vua cũng chẳng ăn thua.
15. Đất có lề, quê có thói.
    Mỗi địa phương đều có phong tục, tập quán riêng, chúng ta cần tôn trọng, tuân thủ.

Những dòng phân tích trên đây chỉ là một khía cạnh nhỏ về nghĩa của những câu tục ngữ về con người và xã hội để bạn tham khảo. Một câu tục ngữ có rất nhiều nghĩa sâu xa bên trong, nếu được phân tích tỉ mỉ, cặn kẽ sẽ dạy ta những bài học vô giá.

Những câu tục ngữ về con người xã hội thật sự là kho tàng quý báu, hãy đọc, ngẫm nghĩ và rút ra bài học cho bản thân về lối hành xử, quan sát, nhìn nhận sự việc, cũng như cách sống ở đời bạn nhé!

Nguồn ảnh: Internet

Xem thêm: