CÁC QUY LUẬT BỐ CỤC HÌNH KHỐI KHÔNG GIAN CỦA CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC

Ngày đăng: 08/01/2016, 17:05

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ KHOA KĨ THUẬT XÂY DỰNG - – BÀI TIỂU LUẬN NGUYÊN LÝ THIẾT KẾ KIẾN TRÚC DÂN DỤNG ĐỀ TÀI: CÁC QUY LUẬT BỐ CỤC HÌNH KHỐI KHÔNG GIAN CỦA CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC GVHD: Ths KTS Phan Tiến Vinh SVTH: Hà Huy Quyết Lớp: 09KT Đà Nẵng, tháng 12 năm 2010 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế HỆ THỐNG CÁC QUY LUẬT BỐ CỤC HÌNH KHỐI KHÔNG GIAN CỦA CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 2/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế QUY LUẬT BỐ CỤC HÌNH KHỐI KHÔNG GIAN CỦA CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC Tương phản dị biến (vi biến): 1.1 Khái Niệm: – Tương phản (Contraste) vi biến (hay sắc thái – Nuance) vận dụng mức độ khác biệt nhân tố tổ hợp (ví dụ: hình khối, màu sắc) với liều lượng nhiều hay để đạt hiệu văn nghệ Trong văn nghệ thiết kế, tương phản vi biến biểu hình khối, mặt đứng tạo xúc cảm mức độ khác – Tương phản: khác biệt rõ ràng hai vật thể, hai hình thể làm bật lên dấu hiệu chúng Tức khác biệt nhiều không gian, độ lớn (Ví dụ khối thấp đặt cạnh khối cao, Hình 1-1) chênh lệch độ phát triển xúc cảm gây cho người xem mãnh liệt Tương phản khác biệt màu sắc (màu đen đứng cạnh màu trắng) làm bật them cho Hình 1-1: Hoàng Anh Gia Lai Plaza – Tòa nhà gồm khối chính, khối cao đặt khối thấp, tạo tương phản sắc nét Hình 1-2: Vĩnh Trung Plaza Tương phản dễ gây ý người – Vì hạn chế phong phú bố cục “phi” hạn chế tương phản phải tôn trọng yêu cầu thống tổng thể Trong thiết kế đại, tương phản sử dụng nhiều nhu cầu tình cảm xuất phát từ sống công nghiệp hóa Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 3/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Vận dụng tương phản khối, màu sắc nhấn mạnh khác biệt, biểu đặc tính khác nhau, xác lập tranh chấp để trợ giúp lẫn thành phần thiết kế – Khi khối có hình khối, bóng đổ, màu sắc khác ít, người ta nói thiết kế có tính chất vi biến Vi biến – nói lên hai trạng thái tính chất, thủ pháp trọng yếu để đạt hiệu thống biến hóa Vi biến tương phản nhẹ, chuyển biến dần dần, khác biệt chuyển dần, thu nhỏ hình khối tòa tháp đền thượng cổ, tháp vô tuyến truyền hình đại Hình 1-2: Bảng màu có chuyển biến màu sắc từ từ, từ gam màu nóng sang lạnh, từ sắc độ đậm đến nhạt dần… – Bút pháp thiết kế có trình độ kéo theo hiệu tốt cho sử dụng đồng thời hai yếu tố tương phản vi biến Nếu hoàn toàn dùng yếu tố tương phản, bố cục dễ bị tan vỡ, gây xúc cảm hỗn loạn, đột biến khó miêu tả ý tưởng Còn chuộng yếu tố vi biến mang đến ấn tượng buồn tẻ, đơn điệu, gây xúc cảm đều khó miêu tả ý tưởng Vậy nên việc phối hợp tính thống tính biến hóa theo quy luật dễ tạo thành tác phẩm có trọng tâm, có đề tài định Chú thích: Hình vẽ dẫn chứng tương phản dị biến khối hình, mảng đặc, rỗng đường nét Qua ta thấy tương phản dị biến thường diễn tính chất Hình khối với hình khối kia, mảng với mảng hay loại nét với nhau, chất vật liệu với Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 4/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế 1.2 Những định hướng tạo tương phản vi biến: 1.2.1 Tương phản vi biến kích thước, kiểu dáng, khyunh hướng: – Kích thước, kiểu dáng, khyunh hướng – tạo thành yếu tố hình học đặc trưng cho ngôn ngữ tạo hình thiết kế khối, diện, tuyến – tạo thành hình tượng thiết kế giàu sức biểu qua “phương tiện” tương phản vi biến – Hai hình nhau, hình phù trợ hình lớn xung quanh cảm thấy nhỏ hình vây quanh hình nhỏ 1.2.2 Tương phản thông qua quan hệ ngôn ngữ hình thái học: – Người ta thường dùng tương phản đường (đường thẳng, đường cong, đường gãy); tương phản hình (hình cao, hình thấp, hình vuông, hình tròn) tương phản số lượng (đơn kép, nhiều, nặng nhẹ) để đạt hiệu thiết yếu – Ví dụ Trường Bauhaus, Dessau, Đức kiệt tác thiết kế đại, tươ ng phản khối gây nên ấn tượng mỹ cảm định – Sự tương phản vi sai hướng – hướng đứng hướng ngang, làm phong phú thêm hình tượng thiết kế – Ví dụ: Nhà thờ Gothic Notre Dam (Nhà Thờ Đức Bà – Paris) có phân vị vươn lên chính, có gờ ngang làm thành băng cột hay băng tượng nhỏ nằm ngang làm cho thiết kế sinh động Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 5/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế Ví dụ: Tòa Thị Chính Hà Nội (cũ) – Thuật tương phản dùng tổ hợp mặt bằng, mặt đứng Ví dụ: Tòa nhà quốc hội (phòng xử án) Sunjab – Ấn Độ (1956 – 1959) – Sự tương phản vi sai hướng đứng hướng ngang làm phong phú thêm hình tượng tạo hình 1.2.3 Tương phản vi biến rỗng đặc, hở kín: – Những phận khác thiết kế mảng tường, phần rỗng thiết kế cửa sổ, cửa đi, hành lang, logia, hiên…thúc đẩy Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 6/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế vào cảm nghĩ người, gây liên tưởng, cảm nghĩ khác như: vững chắc, nhẹ nhõm, thoát… – Trong công trình kỷ niệm, lăng mộ để nhấn mạnh cảm nghĩ thực thể, tính vĩnh cửu, người ta dùng số phần rỗng để nhấn mạnh mảng đặc – So với tác phẩm tạo hình cần gây hiệu nhẹ nhõm, người ta dùng nhiều phần rỗng – Ví dụ có tính chất điển hình cho tương quan đặc rỗng công trình Bảo tàng LêNin Taken, dùng thủ pháp tương phản phần lõm hành lang cột tầng mảng tường đặc tầng tạo thành hiệu mạnh mẽ phong phú – Ví dụ thứ hai Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh, phần thiết kế dùng thủ pháp tương phản (đặc, rỗng, đặc, rỗng, đặc…) thủ pháp vi biến (nhịp biên hàng cột lớn nhịp giữa) – Ví dụ có tính chất điển hình cho tương quan đặc rỗng Cung Tổng đốc Vơnidơ, thiết kế Gothic, Italia, dùng thủ pháp tương phản phần lõm hành lang cột hai tầng hai mảng tường đặc đá cẩm thạch hồng trắng tầng tạo thành hiệu phong phú 1.2.4 Tương phản vi biến màu sắc, chất cảm bóng: – Bóng: nguồn sáng gây – gồm có bong đổ (bóng khối gây cho diện khác) bong thân (bong sinh tự thân lồi lõm khối) yếu tố trọng yếu tạo ấn tượng mỹ cảm, màu sắc chất cảm vật liệu – Hình khối thiết kế: có đạt hiệu phong phú hay không phần bóng định Bóng tạo thành sở thành phần tạo hình, ví dụ công thành phần kết cấu thiết kế nhà ở: ban công, cầu Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 7/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế thang, diềm mái… thường xử lý nhô ra; hiên, logia, hành lang, sảnh vào… thường xử lý lõm vào Tất tiền đề chức đó, bàn tay thành thạo nhà thiết kế tạo hình trở thành hoà tấu sang tối xen kẽ giàu sức truyền cảm Bóng có vi biến: Bóng đậm chuyển sang bóng nhạt dần cho tương quan chiều sâu mặt phẳng uốn lượn mặt cong tạo thành – Màu sắc với tương phản vi biến bao gồm hai nội dung: + Tương quan hai màu phù trợ hai màu cho nhau: Tương phản mạnh thường gặp hai cặp màu thường gọi màu sắc phụ trợ: vàng tím, đen trắng, đỏ xanh cây… cặp màu thường làm bật lên Vi biến cặp màu thường có màu gần đỏ da cam, da cam vàng… + Hình ảnh minh hoạ: + Sắc độ, độ đậm nhạt màu sắc: * Độ đậm nhạt chênh lệch mạnh gây tương phản, độ đậm nhạt chênh lệch nhẹ, chuyển sắc từ từ gây vi biến * Phải tuỳ hoàn cảnh cụ thể, tuỳ ý tưởng, mục tiêu tác phẩm tạo hình mà dùng màu sắc cho thích hợp * Trong tạo hình thiết kế, màu sắc nội thất nhà nên dùng tông màu, vi biến nhẹ, vài vật trang trí mỹ nghệ có màu sắc đối chọi, chí sáng chói đạt hiệu thẩm mỹ cao Vì tác Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 8/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế phẩm tạo hình thiết kế có diện, khối rộng lớn, vật người xung quanh nhiều màu Hình ảnh minh họa: – Chất cảm vật liệu, với hoa văn với độ trơn nhám sử dụng tương phản vi biến tạo thành hiệu thẩm mỹ thiết yếu Ví dụ: Tương phản vi biến màu sắc, độ nhám trang trí nội thấy… Hình ảnh minh họa: Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 9/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Ví dụ: + Lăng LêNin xây dựng đá hoa cương nhiều màu, gia công sang loáng, tương phản mạnh mẽ với vật liệu nhám tường thành Điện Kremlanh phía sau tạo thành ấn tượng hoàn mỹ (hình ảnh) + Lâu đài Medixi – kiệt tác thiết kế văn nghệ Phục Hưng Italia, xử lý vi biến cho chất cảm vật liệu cách hợp lý: tường đá lớn, tầng đá nhỏ dần, từ thô nhám chuyển dần sang nhỏ mịn, tạo thành sắc thái đặc biệt Phần thô nhám gây cảm nghĩ nặng nề, vững chãi, phần nhỏ mịn gây cảm nghĩ nhẹ nhõm hơn… cách đặt vật liệu xây dựng thích hợp với quy luật trọng lượng Chất cảm, hoa văn vật liệu gây cảm nghĩ lộng lẫy hay mộc mạc, phải tuỳ đối tượng thiết kế mà ốp ghép cho hợp lý, cho chỗ – Một số hình ảnh minh hoạ: Hình ảnh: Tòa nhà Quốc hội Brazil Hình ảnh: Fuji TV Headquarts Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 10/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Sự lặp lại bước nhà phải có số lượng lớn ba (ba nhịp trở lên) có hiệu mỹ cảm; 3, 5, 7, 9… tạo thành nhà cung cấp chia cắt Vì nắm quy luật đó, nhân dân ta đả làm nhà ba gian, năm gian thiết kế cung đình Việt Nam làm bảy gian… Hình ảnh: Khu đô thị Phú Mỹ Hưng – Vần luật thiết kế có sở công kết cấu vững nó, thiết kế luôn có hàng nhóm phòng hay hang loạt nhà nhằm mục đích sử dụng, hệ kết cấu Hình ảnh: Dự án Him Lam – S Ghidiong nói: “Trong khu nhà ở, chấp nhận sử dụng nhịp điệu lặp lại nhân tố tích cực sang tạo sức biểu thẩm mỹ” – Le Corbusier nói thiết lập trật tự thiết kế đô thị đại sau: “Sự thống thành phần xây dựng bảo đảm cho thẩm mỹ, tính đa dạng nhà (xây dựng hàng loạt) đưa vào kiến trúc dẫn đến bố cục lớn, nhịp điệu kiến trúc chân chính” Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 13/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Nói chung, có loại vần luật sau: + Vần luật liên tục + Vần luật tiệm biến + Vần luật lồi lõm + Vần luật giao thoa 2.2 Các hình thức vần luật nhịp điệu: 2.2.1 Vần luật liên tục: – Vần luật liên tục vần luật sinh sự xếp lặp lại cách liên tục loại thành phần bố cục cấu trúc hình Hình ảnh: mặt trước tòa nhà nữ hoàng Victoria chạy dài đại lộ San Francisco – Có loại vần luật liên tục vần luật liên tục đơn giản vần luật liên tục phức tạp: + Vần luật liên tục đơn giản: Người ta dùng – nhà cung cấp yếu tố tổ hợp lặp lặp lại nhiều lần liên tục Loại vần luật dễ gây cảm nghĩ đều, buồn tẻ nhàm chán, hay gặp khu nhà điển hình lắp ghép hay cụ thể nhà điển hình Hình ảnh – Nhà nhiều hộ Cabaslanca – Maroc, 1953 – 1955, KTS Andre Studer Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 14/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế Hình III.23b – Mặt nhà bên Vương Cung Thánh Đường Lateran + Vần luật liên tục phức tạp: Người ta dung – nhà cung cấp gồm hai hay nhiều yếu tố có xếp phức tạp lặp lặp lại nhiều lần liên tục Loại vần luật dễ gây cảm nghĩ phong phú, mê hoặc Hình ảnh: Nhà tập thể “Habitat-67”, Montréal, Canada, 1966-1967, KTS Moshe Safdie Hình ảnh: Tòa nhà Nagakin Capsule Tokio (1970-1972), KTS Kisho Kurokawa Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 15/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – So với Cung tổng đốc Vơnidơ tầng theo chiều ngang, hình thức thiết kế dung hành lang lớn có vần luật đơn giản, tầng hai dùng hành lang nhỏ (bằng nửa tầng 1) vần luật đơn giản, tạo thành hình tượng thiết kế phong phú phong phú tỷ lệ hành lang gấp đôi bóng tối nhịp nhàng tầng tương phản với mặt phẳng đặt tầng 2.2.2 Vần luật tiệm biến: – Vần luật tiệm biến vần luật thay cách có quy luật Vần luật tiệm biến loại vần luật lớn dần nhỏ dần yếu tố kích thước (lớn đến nhỏ trái lại), màu sắc (nóng đến lạnh), vật liệu (to đến nhỏ, nhám đến trơn)… – Trường hợp sử dụng vật liệu đá nhỏ dần tầng trường hợp vần luật tiệm biến tháp lên tầng thu hẹp dần… – Vần luật tiệm biến có quy luật sau đây: + Biến thiên tăng dần hướng + Biến thiên tăng giảm hướng – Trục trung tâm + Biến thiên tăng dần giảm dần từ nhiều hướng tụ tâm Các công trình KTS Frank Lloyd Wright, Bảo tàng Solomon Guggenhem ví dụ tiêu biểu vần luật tiệm biến – Ví dụ trường hợp Tháp Bình Sơn (Vĩnh Phúc), Tháp chùa Phổ Minh (Nam Định), Tháp Phước Duyên, Chùa Thiên Mụ (Huế) vần luật tiệm biến Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 16/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Ví dụ: Công Viên Bedford, LonDon, 1875 Vần luật liên tục phối hợp với vần luật tiệm biến – Hình ảnh – Công trình cổ ứng dụng vần tiệm biến 2.2.3 Vần luật lồi lõm: – Vần luật lồi lõm vần luật tiệm biến phát triển theo đơn hướng, tăng trưởng dần giảm dần – Vần luật lồi lõm vần luật dao động hình song, đồng thời tăng giảm theo quy luật – Vần luật tiệm biến tăng giảm thay đổi từ từ vần luật lồi lõm biên độ tăng giảm khác nhau, gây xúc cảm lên xuống rõ ràng – Khi nhìn mặt bên số đình chùa Viet Nam, ta thấy ba công trình chùa, ví dụ chùa tây phương, có đường bao chi vi lên, phần không gian nhà lõm xuống, gây hiệu mỹ cảm định (Chùa hình chữ tam) – Công trình Nhà triển lãm Rossia Liên Xô (cũ) ỡ Triển lãm quốc tế Paris tác phẩm tiếng, vận dụng vần luật lồi lõm, với mảng khối vươn phía trước vươn lên, kết thúc tượng Công Nông tiếng, biểu cho hướng tới tương lai nhân dân Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 17/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Biệt Thự thác, KTS Frank Lloyd Wright Hình ảnh minh họa: – Nhà nhiều hộ Cabaslanca-Maroc, 1953-1955, KTS Anotre Studer – Nhà triểm lãm Turin, Italia, 1948-1949 2.2.4 Vần luật giao thoa: – Vần luật giao thoa tạo thành thành phần thiết kế đan chéo tạo thành Sự đan chéo hình khối, không gian cụ thể đan chéo tạo thành – Vần luật giao thao không giống loại vần luật khác, có tính chất triển khai theo hướng mà vần luật giao thoa tạo thành chéo theo hai hướng đứng ngang hiệu đa hướng – Vần luật giao thoa sử dụng tổng thể quy hoạch, bố cục không gian công trình thiết kế, thấy mặt đứng công trình thiết kế, thấy phận mặt đứng trang trí nội thất + Trong tổng thể quy hoạch, ví dụ khu nhà lắp ghép, để tránh đơn điệu, buồn tẻ nhịp điệu đều giản đơn, người ta xếp nhà theo vần giao thoa – lẽ đương nhiên phải phối hợp với điều kiện thực tiễn khác + Trong bố cục không gian hình khối có vần luật giao thoa, ví dụ mẫu mực Tòa villa Kaufmann mặt thác suối Biarơn, Pensyvania, Mỹ KTS Frank Lloyd Wright thiết kế năm 1936 Đó khối đá bê tông đan tạo thành hiên lớn vươn ngoạn mụctrên Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 18/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế mặt thác nước, hòa hợp với phong cảnh núi rừng nguy nga (Tòa nhà gồm tầng, tầng sát mặt nước đặt phòng sinh hoạt chung, phòng ăn, phòng bếp, hai tầng đặt phòng ngủ) Ngoài cách sử dụng phương tiện tổ hợp gia thoa, công trình đẹp chỗ mang vào nội thất cá cảnh rừng, tiếng suối… + Ví dụ Villa Robbie House Chicago, xây dựng năm 1909, công trình có cấu trúc mặt bằng, hệ mái lớn vươn dài cách nhấn mạnh phân vị ngang vật liệu mộc mạc, tự nhiên xây gạch trần, đá, gỗ nên công trình lan tỏa mặt đất hài hòa với khung cảnh thiên nhiên xung quanh + Vần luật giao thao hay dùng tổ hợp mặt đứng nhà cao tầng Ở Viet Nam, lỗ hoa bê tong hay gốm trang trí dung vần luật giao thoa cho nội ngoại thất sử dụng thông dụng + Trong cụ thể kết cấu thiết kế: thường dùng cá cụ thể trang trí hoàn thiện Ví dụ, để lát nền, sàn phòng, để tránh đơn điệu để tạo cảm nghĩ vui mắt, sinh động ngưới ta dung vần luật giao thoa Vần luật giao thoa thường dùng cụ thể mặt nhà đan chiếu sáng cầu thang; mảng tường trang trí đến diềm trang trí mái, cửa sổ, lan can, tay vịn cầu thang cácc trần trang trí – Hình ảnh minh họa: Nội ngoại thất cung thể thao nhỏ Roma, Italia, 1957, KTS Luigi Nervi – Vần luật nhịp điệu thiết kế (cũng ca, múa, nhạc) biểu hoạt động sang tạo người thao quy luật tự nhiênnhắm sang tạo đẹp – Nhưng thiết kế lớn, phải đề cập đến khái niệm cắt đoạn nhịp điệu nghỉ, nhấn mạnh trọng tâm Cách xử lý thiết kế trọng yếu thành phần nhằm tạo thành cắt đoạn nhịp điệu, tạo thành trạng thái nghỉ ngơi, yên tĩnh hay đột xuất thiết yếu, phá bỏ đồng điệu gây nên chuỗi chuỗi dài nhịp điệu Nếu cách xử lý cắt đoạn nhịp điệu, thiết kế trở thành văn dấu chấm, dấu phẩy Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 19/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế Hình ảnh – Học viện quản trị kinh doanh Ấn Độ, Ahmedabad, Ấn Độ, 1965 Louis Kahn Đa số thứ yếu – Vai trò phụ: 3.1 Khái Niệm: – Sự hoàn chỉnh bố cục tạo hình thiết kế để thể mục tiêu nhấn mạnh tất yếu kéo theo sơ đồ nhịp điệu “phần này” trọng yếu “phần kia” Việc xác nhận phần “chủ yếu” “bổ trợ” trọng yếu sơ đồ nhiều tỷ lệ nhịp điệu xuất Việc thiết kế tạo hình giống hoạt động có tính chất tổng hòa: tìm hiểu riêng rẽ theo phần chính, nhiên để đạt mức độ cao cần phải có phối hợp tất yếu tố tổng thể hợp lý 3.2 Đa số thứ yếu: – Hiệu thẩm mỹ thống hài hòa đạt thân nội phận toàn thể tác phẩm tạo hình có thành phần đa số thứ yếu – Cả hai yếu tố đa số thứ yếu có mối liên hệ thống có khác chúng + Ví dụ: Trong quần thể tạo hình thiết kế, công trình hai công trình hai bên, xử lý hình khối, kích thước đột xuất để nhận lãnh trách nhiệm quản lý thể Hình ảnh minh họa: Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 20/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế + Thành phần đa số thứ yếu công trình thiết kế hay quần thể thiết kế công xác nhận Một thể thiết kế – ví dụ nhà hát rạp chiếu bóng – phòng khán giả phận đa số có hình khối to lớn vượt lên, làm nhân tổ hợp cho công trình, phòng diễn viên thành phần thứ yếu mang tính chất phù trợ – Phương tiện cụ thể để tạo thành mối liên hệ hợp lý đa số thứ yếu tạo hình hai cách sau: + Sử dụng thủ pháp tương phản (tương phản hình khối, chênh lệch độ cao, độ sáng tối), dùng biện pháp “hô ứng” Những thành phần nhỏ phù trợ cho thành phần Ví dụ: Tòa nhà Quốc hội Brazil + Sắp đặt trục xếp vị trí thành phần trục làm thành phần đa số, công trình phụ đặt hai bên thẳng hàng thẳng góc, gần thẳng góc (Ví dụ hình III.28-a, b, c) Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 21/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế * Ví dụ tiêu biểu Tòa nhà đô đốc hải quân Pê-téc-bua (trong thiết kế cổ kính Nga): phần có tháp cao, nhấn mạnh chủ thể, hai phần hai bên dàn trải, góp phần nhấn mạnh tổ hợp trục cho trục giữa, tạo thành khung cảnh hài hòa * Ngoài ra, thiết kế thời kì văn nghệ Phục Hưng cà quảng trường có chứng tiếng cách xử lý Hình ảnh: Nhà thờ Saint Peter, Vatican – Tuy vậy, phải ghi nhận rằng, thiết kế có tồn hai công trình hoàn toàn giống nhau, đứng cạnh nhau, tạo thành khối “như nguyên thể” Nếu để nguyên tình trạng có cảm nghĩ cảm nghĩ đơn điệu, buồn tẻ xử lý phần hai công trình giáp có hình khối cao lên dung khối thiết kế thứ ba làm trung gian link Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 22/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế Tháp Petronas – Malayxia Tháp Bahrain – Những cối xay gió vịnh Ba Tư, hai khối tháp nối với bới cầu, gắn tubin gió có cánh quạt dài 29m Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 23/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Khái niệm vần luật nhịp điệu gằn bó chặt chẽ với tổ chức bố cục tạo hình Tùy thuộc việc sắp đặt thành phần hay khác nhau, ta đạt tính phương hướng, cảm nghĩ trượt, cảm nghĩ động thái hướng chiều… – Nguyên lý để lựa chọn phần hay yếu tố thiết kế làm vai trò đa số (điểm chính) toàn tác phẩm thiết kế, phải tập trung tìm hiểu khối hình, cụ thể, diễn tả ý đồ chủ đạo vào phần đa số (chính), phận khác phần thứ yếu (phụ) phải phụ thuộc, trợ giúp vào phần đa số để làm tôn phần chủ đạo + Lựa chọn vị trí yếu tố đa số (chính): Nó phải thực điểm nhấn, lôi người từ hướng, từ hướng nhìn; Phần thứ yếu không che khuất phần đa số làm sai lệch ý đồ chủ đạo + Xác nhận hình khối, đường nét điển hình nhất, cô đọng nhất, biểu tượng dấu hiệu, tính cách toàn tác phẩm thiết kế – Lưu tâm gia công phần trọng tâm thiết kế không để tăng hiệu phong phú, mà có tác dụng loại bỏ đồng nhất, đơn điệu, trang trí phải có chừng mực không gây hiệu phức tạp, không giữ tính chất trật tự công trình Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 24/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế Sự liên hệ phân cách: 4.1 Khái Niệm: – Trong thiết kế tạo hình nói chung thiết kế tạo hình thiết kế nói riêng thường tổ hợp nhiều thành tố bố cục, có nhóm thành phần chung quan hệ nhóm đơn lẻ không chung quan hệ, để tạo thành tác phẩm có tính trật tự tạo tính phong phú thể thống nhất, người ta phối hợp, liên hệ yếu tố, thành phần liên hệ với – Liên hệ lien hệ cấu trúc, lien hệ theo vần luật phân cách nhịp điệu, cấu trúc, nhóm hình… – Liên hệ phân cách thành phần bố cục tạo hình có tầm trọng yếu việc tạo dựng hiệu thống biến hóa – Liên hệ phân cách đôi với tác phẩm tạo hình có nhiều thành phần Sự liên hệ, phân cách đạt tính hợp lý hai sở: + Mối liên hệ nội phận với tạo thành tính vững bền chặt chẽ, thích hợp với quy luật thẩm mỹ + Mối liên hệ phận với tổng thể hợp thành tác phẩm đạt tính thống bố cục – Phân cách phận phối hợp thành tập hợp phận Như quan hệ chúng tính chất, đặc tính, phong thái… Ví dụ hộ ở, với không gian: sinh hoạt chung, phòng ngủ, phòng ăn, phòng bếp phòng vệ sinh vừa cần phải có mối liên hệ hữu mà lại vừa cần phải có ngăn cách thích hợp xuất phát từ công sử dụng Ví dụ phòng sinh hoạt chung phải đặt gần hiên sinh hoạt, đặt gần chỗ ăn, chỗ ăn lại phải đặt gần bếp, phòng ngủ phải đặt gần khối vệ sinh… – Trên sở công năng, thêm vào phương pháp tổ hợp văn nghệ, người thiết kế sư đạt hiệu ý sức biểu tác phẩm – Nội dung việc xử lý liên hệ phân cách bao gồm: + Liên hệ phân cách không gian hình khối + Liên hệ phân cách tổ hợp mặt đứng cấu kiện thiết kế 4.2 Liên hệ phân cách không gian hình khối: – Sự liên hệ phân cách xét ba khía cạnh: + Giữa không gian hình khối với + Giữa nội thấ ngoại thất + Giữa không gian nội thất với – Giữa không gian hình khối với – hiểu theo nghĩa rộng – quần thể quy hoạch, liên hệ phân cách trước hết vào yêu cầu công năng: nhà đặt cách xa theo yêu cầu thông gió, chiếu nắng, phòng hỏa, vệ sinh, mỹ quan… Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 25/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Mối liên hệ phải đạt cân không đối xứng trục đối xứng, đạt việc nối công trình thiết kế vật khác (như hành lang, tường hoa link) bố cục hợp lý đường xá, hình thức thiết kế nhỏ – Giữa nội thất ngoại thất, có trường hợp hai thành phần hoàn toàn cách ly phòng khán giả nhà hát rạp chiếu bóng với bên Trong trường hợp cách ly không hoàn toàn, ta thấy nhà (việc ngăn cách không hoàn toàn thực qua không gian hiên, tiền phòng…), thấy số công trình công cộng, văn hóa giáo dục (như trường hợp cung văn hóa, thư viện, nhà làm việc cần mang xanh sân có cảnh bể nước vào nội thất) – Trong thiết kế cụ thể, thành phần thiết kế tiền sảnh, đại sảnh, bậc lên xuống, lan can, cầu dẫn, tường ngăn cách… phương tiện link có hiệu Ví dụ: Trung tâm văn hóa Wolfsburg, Đức KTS Alvar Aalto thiết kế – Bài học thực liên hệ phân cách nội thất ngoại thất thấy cách sinh động qua thực tiễn thiết kế nhà dân gian Nhật Bản Để đảm bảo mối lien hệ nhà, hệ thống hành lang cửa sổ, Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 26/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế tường ngăn nhẹ, công trình thiết kế nhỏ sân vườn có cối, hoa cỏ, khe suối thiết kế công phu Trong nhà, hàng cột để trần không sơn, ván trần với ván gỗ tự nhiên tạo cảm nghĩ thân thiện thiết kế với thiên nhiên – Giữa không gian nội thất với nhau, để tổ chức liên hệ phân cách, thiết kế phương Tây người ta dung cửa lớn, dùng mảng tường, dùng hàng cột, thiết kế phương Đông, người ta dùng bình phong, rèm cột 4.3 Liên hệ phân cách tổ hợp mặt đứng cấu kiện thiết kế: – Trong tổ chức mặt đứng cấu kiện (các thành phần thiết kế), vấn đề tổ chức liên hệ trọng yếu hay dùng vấn đề tổ chức ngăn cách Giữa cột bệ nhà, thiết kế, người thiết kế sư thời xưa thường dung bệ cột để liên hệ, cột đỡ cửa, người ta dung đầu cột để lien hệ… Trong thiết kế đại, liên hệ thành phần thiết kế, thực tuyến mặt phẳng, tiếp nối xen kẽ, xuyên cắt chúng vào Ví dụ trường hợp nhà Úttrêch (KTS G T Rietven), việc tìm tòi mối tương quan mặp phẳng nhà đảm bảo mang đến hiệu mỹ cảm hoàn mỹ mẻ / The End / Tài Liệu Tham Khảo: Tạ Trường Xuân, Nguyên Lý Thiết Kế Kiến Trúc Dân Dụng Đặng Thái Hoàng, Sáng Tác Kiến Trúc, NXB Khoa Học Kĩ Thuật Đặng Đức Quang, Cơ Sở Tạo Hình Kiến Trúc, Trường ĐH Kiến Trúc Tp.HCM Đặng Thái Hoàng, Giáo Trình Lịch Sử Kiến Trúc Thế Giới Tập 1, Tập Và hình ảnh từ trang tin tức, diễn đàn thiết kế…: http://vn.360plus.yahoo.com/thienthanbongtoi888/ http://news.no2.vn/ http://www.google.com.vn/ Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 27/27 […]… trình ở giữa và hai công trình ở hai bên, được xử lý hình khối, kích thước đột xuất để nhận lãnh trách nhiệm quản lý thể Hình ảnh minh họa: Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 20/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế + Thành phần đa số và thứ yếu của công trình thiết kế hay quần thể thiết kế do công năng xác nhận Một thể thiết kế – ví dụ như nhà hát… triệu chứng của tác phẩm – Nội dung của việc xử lý và liên hệ phân cách bao gồm: + Liên hệ và phân cách của không gian hình khối + Liên hệ và phân cách của tổ hợp mặt đứng và cấu kiện thiết kế 4.2 Liên hệ và phân cách của không gian hình khối: – Sự liên hệ và phân cách ở đây được xét dưới ba khía cạnh: + Giữa các không gian hình khối với nhau + Giữa nội thấ và ngoại thất + Giữa các không gian nội thất… §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế tường ngăn nhẹ, các công trình thiết kế nhỏ ở sân vườn có cây cối, hoa cỏ, khe suối ở đây được thiết kế rất công phu Trong nhà, những hàng cột để trần không sơn, ván trần với ván gỗ tự nhiên cũng tạo cảm nghĩ thân thiện giữa thiết kế với thiên nhiên – Giữa các không gian nội thất với nhau, để tổ chức liên hệ và phân cách, trong thiết kế. .. trật tự của thiết kế đô thị hiện đại như sau: “Sự thống nhất các thành phần xây dựng là một sự bảo đảm cho thẩm mỹ, tính đa dạng do nhà ở (xây dựng hàng loạt) đưa vào kiến trúc sẽ dẫn đến những bố cục lớn, những nhịp điệu kiến trúc chân chính” Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 13/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế – Nói chung, có những loại vần luật như… xử lý phần hai công trình giáp nhau có hình khối cao lên hoặc dung một khối thiết kế thứ ba làm trung gian link Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 22/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế Tháp Petronas – Malayxia Tháp Bahrain – Những chiếc cối xay gió trên vịnh Ba Tư, hai khối tháp được nối với nhau bới 3 chiếc cầu, trên đó được gắn các tubin gió có… + Trong bố cục không gian hình khối có vần luật giao thoa, ví dụ mẫu mực nhất là Tòa villa Kaufmann trên mặt thác của suối Biarơn, Pensyvania, Mỹ do KTS Frank Lloyd Wright thiết kế năm 1936 Đó là những khối đá và bê tông đan nhau tạo thành các hiên lớn vươn ra ngoạn mụctrên Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 18/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế mặt… thất với nhau – Giữa các không gian hình khối với nhau – hiểu theo nghĩa rộng – là một quần thể quy hoạch, sự liên hệ và phân cách ở đây trước hết căn cứ vào yêu cầu công năng: các nhà đặt cách xa nhau theo yêu cầu thông gió, chiếu nắng, phòng hỏa, vệ sinh, mỹ quan… Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 25/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế – Mối liên hệ ở… lặp lại có quy luật, của sự biến hóa có tổ chức trong triệu chứng văn nghệ thiết kế của đơn thể công trình hay quần thể công trình Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 11/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế – Vần luật gắn bó với sự lặp đi lặp lại nhằm tạo ra sự thống nhất Còn khi gằn bó với sự biến hóa có tổ chức nhắm tạo ra sự phong phú Hình ảnh minh họa:… điệu gây nên bởi một chuỗi một chuỗi quá dài các nhịp điệu Nếu không có cách xử lý cắt đoạn nhịp điệu, thiết kế sẽ trở thành một bài văn không có dấu chấm, dấu phẩy Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 19/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế Hình ảnh – Học viện quản trị kinh doanh của Ấn Độ, Ahmedabad, Ấn Độ, 1965 của Louis Kahn 3 Đa số và thứ yếu – Vai trò… Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 12/27 Chương 4 – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian của công trình thiết kế – Sự lặp lại các bước nhà phải có số lượng to hơn ba (ba nhịp trở lên) mới có hiệu quả mỹ cảm; 3, 5, 7, 9… tạo thành những nhà cung cấp không thể chia cắt được Vì nắm được quy luật đó, nhân dân ta đả làm nhà ba gian, năm gian và thiết kế cung đình Việt Nam làm bảy gian Hình ảnh: Khu đô thị … Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế – Biệt Thự thác, KTS Frank Lloyd Wright Hình ảnh minh họa: – Nhà nhiều hộ Cabaslanca-Maroc, 195 3-1 955, KTS Anotre Studer – Nhà… “Habitat-67”, Montréal, Canada, 196 6-1 967, KTS Moshe Safdie Hình ảnh: Tòa nhà Nagakin Capsule Tokio (197 0-1 972), KTS Kisho Kurokawa Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 15/27 Chương – §2: Quy… hình III.28-a, b, c) Nguyên lý thiết kế thiết kế dân dụng 21/27 Chương – §2: Quy luật bố cục hình khối không gian công trình thiết kế * Ví dụ tiêu biểu Tòa nhà đô đốc hải quân Pê-téc-bua (trong